دنیای اقتصاد – سیاست صحیح و قابل‌تایید بانک مرکزی در انتقال افزایش بین‌المللی ارزش دلار به بازار ارز باعث شد تا دلار آمریکا به همان نسبتی که در برابر یورو تقویت می‌شود در برابر ریال نیز تقویت شود. بیم آن می‌رود که با رسیدن دلار به مرز هزار تومان، بانک مرکزی تحت‌فشار قرار گیرد که در این صورت فشار به پول ملی به آینده‌ای نه چندان دور منتقل خواهد شد و در چنین صورتی جلوگیری از آشفتگی در بازار ارز غیرممکن خواهد شد.

دلار 985تومان شد
مسعودرضا طاهری
مظاهری: ارز محوری ما یورو است
نرخ دلار آمریکا در بازار داخلی بین 9 تا 13تومان افزایش یافت و تا سطح 985تومان نیز معامله شد.
نرخ برابری یورو در مقابل دلار آمریکا که به 60/1 نیز رسیده بود روز گذشته به رقم 41/1 رسید. در بازار سنگاپور این نرخ حتی به 4075/1 نیز رسیده بود.
نرخ برابری پوند انگلیس در مقابل دلار نیز از 2 فراتر رفته بود که این‌روزها بحران اقتصادی در انگلیس این رقم را تا حد7613/1 پایین آورده است.
روز گذشته خبر تصاحب دولتی دو وام‌دهنده بزرگ آمریکا(Fannie Mae and Freddie Mac) موجب رشد شدید نرخ دلار در مقابل یورو شد و کاهش تقاضا برای نفت که آنرا تا حد 105دلار پایین آورده بود نیز بر شدت این نوسان افزود.ارزش دلار آمریکا در پایان فروردین‌ماه امسال در بازار داخلی در حدود 911تومان بود که روز گذشته این نرخ در حدود 982تومان برای اسکناس و 985تومان برای حواله خرید اعلام شد که 79/7درصد رشد داشت و تقریبا 74تومان رشد قیمت را ثبت کرده است.
نرخ یورو نیز در این مدت از حد 1428تومان به 1388تومان افت کرده که حدود 80/2درصد کاهش ارزش داشته است. هر یورو در این 6ماه تقریبا 40تومان ارزان شده است.
پوند انگلیس نیز از نرخ 1810تومان و حتی 1840تومان پایان تیرماه به حد 1750تومان رسیده که در بدترین شرایط تقریبا 8/4درصد و حدود 90تومان افت ارزش را تجربه کرده است.
رشد شدیدتر ارزش دلار روز گذشته 10دلار از ارزش هر اونس طلا کاست که افت 3هزار تومانی نرخ سکه بهار آزادی را نیز سبب شد. افزایش بهای دلار آمریکا در بازار داخلی از یک سو تاثیر مستقیمی از نرخ برابری آن در مقابل سایر ارزهای عمده از جمله یورو دارد که روز گذشته تا حد 4143/1 به ازای هر یورو در ساعت 14 به وقت تهران رسیده بود و از سوی دیگر بازتاب سبدگردانی‌های ارزی بانک‌مرکزی است.
با شدت گرفتن افزایش ارزش یورو در مقابل دلار آمریکا در بازارهای جهانی که تقریبا از 3 سال پیش آغاز شد دولت آمریکا با برنامه‌ریزی دقیق با اهدافی چون مقابله با کسری تراز تجاری خود در مقابل چین که از شناور ساختن ارز خود (یوآن) طفره می‌رفت و کالاهای خود را ارزان به آمریکا و همچنین سراسر جهان صادر می‌کرد از تضعیف دلار آمریکا حمایت می‌کرد. مقابله با بازار اروپا و کالاهای ارزان‌تر اروپایی نیز هدف دیگری در پشت پرده تضعیف دلار به شمار می‌رفت. نرخ بهره 25/5درصدی در آمریکا از دو سال پیش نیز با بروز برخی آثار شدید کسری بودجه دولت در کاهش رشد اقتصادی با تصمیمات پیاپی فدرال رزرو رو به کاهش نهاد که خود اهرمی دیگر برای کاهش ارزش دلار در مقابل سایر ارزهای دیگر جهان بود. آثار کاهش رونق اقتصادی نیز منجر به رشد تورم شد و نهایتا عدم توانایی بازپرداخت اقساط وام‌های مسکن توسط مردم وارد مرحله جدیدی شد، برخی بنگاه‌های بزرگ اعطای وام به کمک آمدند و وام‌های مردم را با نرخ بهره بیشتری بازخرید کردند. این بنگاه‌ها نیز در بازپس‌گیری اقساط خود دچار مشکل شدند و طی یک سال و اندی با ورشکستگی و افت ارزش سهام مواجه شدند که هر روز بر کاهش نرخ دلار در مقابل ارزهای عمده جهان می‌افزود.
پیوستگی بازارهای مالی آمریکا و اروپا بحرانی موسوم به Sub-prime را از آمریکا به اروپا و حتی آسیا منتقل کرد البته تزریق میلیاردها دلار توسط بانک مرکزی آمریکا به بانک‌هایش قدری از شدت بحران را فرونشاند.
در عین حال نرخ رشد اقتصادی آمریکا به 2/1درصد رسید و تبعات کاهش رونق اقتصادی در آمریکا، جهان را با کاهش تقاضای مواد اولیه، نفت، فولاد و سایر کالاها مواجه کرد.
کاهش شدید تقاضا در بازار برای کالاها به ویژه نفت (اگرچه مدت کوتاهی به دلایل سیاسی و حملات لفظی مقامات خاورمیانه و برخی حوادث طبیعی بالا رفت) خود به خود به کمک آمریکا آمد. انتشار آمار جدید نرخ رشد 3/3درصدی اقتصادی در آمریکا چشم‌انداز بهتری برای دلار تصویر کرد.از دو سال پیش نیز بانک مرکزی ایران با اتخاذ تصمیمی جدی در ترکیب ذخایر ارزی کشور رقمی در حدود 50درصد از حجم دلار آمریکا را از ترکیب ذخایر ارزی کم کرد و به مرور یورو را جایگزین آن ساخت. اگرچه این سیاست بارها توسط روزنامه‌ دنیای‌اقتصادمورد موشکافی قرار گرفت اما مقامات بانک مرکزی (شاید) به دلایل امنیتی در بازارهای ارز از بیان مستقیم این تصمیم که یورو ارز محوری کشور شده و کم کم قیمت دلار را باید شناور کرده و یورو را کنترل کرد، خودداری کرده‌اند. تا اینکه به گزارش ایلنا رییس کل بانک مرکزی اذعان کرد: «ارز مداخله‌ای ما یورو است، به عبارت دیگر نرخ یورو را بانک مرکزی تعیین می‌کند و قیمت بقیه ارزها متناسب با آن تعیین می‌شوند.»
آثار این تصمیم شاید زمانی نتایج راستی آزمایی آن را عیان سازد که روند نرخ دلار را طی روزهای اخیر در مقابل ارزهای قدرتمند دنیا افزایشی ببینیم و چشم‌انداز آن نیز از رشد شدیدی حکایت دارد. از سوی دیگر با وجود تحولات شدید نرخ دلار برخی با دیدگاهی افراطی سخن از حفظ ارزش پول ملی با کاهش ارزش دلار تا حد 450تومان نیز گفته‌اند که از شواهد و قراین پیدا است که موردنظر کارشناسان بانک مرکزی نبوده است.