یزد - خبرگزاری مهر: مراکز رشد فناوری یکی از ابزارهای رشد اقتصادی هستند که به منظور حمایت از کارآفرینان تحصیلکرده تاسیس می‌شود و زمینه پا گرفتن شرکتهای جدید را فراهم می ‌کند اما بسیاری از این شرکتها به ویژه در شهرستانهای کوچک با ناکامی های بسیاری مواجه شده اند.

به گزارش خبرنگار مهر در یزد، استفاده از مراکز رشد، امروزه به عنوان یکی از ابزارهای پذیرفته شده برای تبدیل خلاقیتها و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارائه به بازار و توسعه کارآفرینی محسوب می ‌شود.

امروزه بیش از سه هزار مرکز رشد فناوری در سراسر دنیا وجود دارد که بیشتر آنها در کشورهای آمریکا و ژاپن مستقر هستند.

در واقع هفته پژوهش بهانه ای شد تا در گزارشی به بررسی علل و عوامل ناکامی های این مراکز که البته می تواند در توسعه کارآفرینی تاثیرگذاری شگرفی داشته باشد، پرداخته شود.

تاریخچه مراکز رشد

تاسیس اولین مرکز رشد جهان به سال 1959 میلادی در نیویورکبر می‌ گردد. در این سال ژوزف مانسکو، تاجر آمریکایی با خرید یک ساختمان بزرگ قدیمی تصمیم داشت آن را پس از تعمیر به یک مستاجر اجاره دهد، اما متوجه شد که ساختمان مزبور بزرگتر از آن است که یک مستاجر به تنهایی از عهده هزینه ‌های آن برآید به همین دلیل تصمیم گرفت که آن را به مستاجران متعددی اجاره دهد تا بتواند از این طریق درآمدزایی کند. مانسکو بعد از یک سال، ۲۰ تا ۳۰ مستاجر داشت که حدود 10 هزار متر مربع از فضای مجموعه را اجاره کرده بودند.

این مرکز هنوز هم فعال است و با نام مرکز صنعتی باتاویا (Batavia) شناخته می ‌شود و حدود هزار نفر در آن به کار مشغولند.

اهداف مراکز رشد

این مراکز عموما با هدف کمک به جذب بیشتر کارآموزان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در بازار کار و ایجاد شغل، ایجاد واحدهای صنایع کوچک و متوسط فنی و تخصصی که بتوانند در بازار کار رقابت ‌پذیر باشند، نوسازی، انتقال فناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید، افزایش بازدهی نیروی کار بالقوه و استفاده بهینه از این سرمایه عظیم ملی، رشد اقتصادی منطقه، تنوع اقتصاد و سرمایه ‌گذاران، کمک به زنان، مهاجران یا اقلیتها و ... از مهمترین اهداف راه اندازی مراکز رشد به شمار می رود.

اما اینکه این مراکز تاکنون چه حد در تحقق این اهداف موفق عمل کرده اند، نیازمند بررسی ویژه است.

خدمات مراکز رشد

مراکز رشد، خدمات متعددی را به شرکتهای پذیرفته شده ارائه می‌ دهند که این خدمات شامل خدمات عمومی و دفتری نظیر تلفن، نمابر، اینترنت، اتاق مذاکره و کنفرانس، منشی و کارهای دفتری، رایانه، دبیرخانه، نظافت و ... است.

خدمات اداری و اجرایی شامل وامها و تسهیلات دولتی، شبکه، کمکهای مالیاتی، اجاره ‌بها، خدمات تجهیزاتی و تسهیلاتی نظیر فضای اداری، پارکینگ، تجهیزات اداری و دفتری، منابع آزمایشگاهی، تجهیزات کارگاهی و خدمات فنی و تخصصی نظیر مشاوره مالی و بازاریابی، مشاوره حقوقی و مدیریتی، دوره‌ های آموزشی، دسترسی به منابع مالی و ... نیز از دیگر خدماتی که مراکز رشد باید ارائه دهند.

با توجه به اهمیت اینگونه مراکز، آسیب شناسی عوامل موثر بر فعالیتهای آن نقش موثری در ادامه فعالیتهای مراکز رشد فناوری دارد.

مدیر مرکز رشد فناوری ابرکوه در این زمینه با اشاره به عوامل درون شرکتی موثر بر ناکامی اقتصادی شرکتها که به مرکز رشد مربوط می شود اظهار داشت: ارزیابی های دوره ای متنوعی از موسسات به عمل آمده و نتیجه این ارزیابی ها، در ارائه خدمات به شرکتها لحاظ می شود.

علی اصغر قیومی افزود: یکی از اولین وظایف مراکز رشد فناوری، تامین فضای کاری استاندارد برای موسسات است که این مرکز متأسفانه در ابرکوه، قادر به انجام این وظیفه برای تمامی شرکتها نیست و در نتیجه تعدادی از موسسات، مجبور به استقرار در اماکن دیگر شده و هزینه های اضافی را متحمل می شوند.

قیومی بحث ارائه مشاوره در پارک علم و فناوری که بسیار مورد تأکید گرفته است را، نیز یکی دیگر از مسائلی عنوان کرد که عملاً در مراکز رشد شهرستانی به دلیل تنوع در موضوع فعالیت شرکتها، امکان ارائه خدمات مشاوره ای تخصصی به این مؤسسات وجود ندارد و ساز و کار مشخصی نیز برای ارائه این مشاوره ها تعریف نشده است.

وی همچنین ایجاد شبکه پشتیبان در سطح شهرستان و منطقه را بستر بسیار مناسبی برای ارتقای مؤسسات مرکز رشد دانست که تنوع در موضوع فعالیت مؤسسات مراکز رشد، امکان ایجاد چنین شبکه ای را به صورت کامل مقدور نمی سازد.

قیومی علت این امر را تنوع ارتباط مؤسسات مرکز رشد با ادارات عمرانی، فرهنگی، دانشگاهها و ... دانست که امکان کمک به تمامی موسسات را سلب کرده است و این امر با توجه به وجود این مرکز نوپا امری طبیعی است.

آموزشهای الزامی پارک علم و فناوری منطبق با نیازهای واقعی موسسات نیست

وی افزود: هر شرکت در مرحله خاصی از رشد قرار دارد و هر مرحله نیز الزامات خاص آموزشی خود را دارد و نحوه ارائه آموزشهای الزامی پارک علم و فناوری نیز منطبق بر نیاز واقعی مؤسسات نیست و به نظر می رسد که اگر این آموزشها سالانه و به صورت متمرکز ارائه شود، نتایج مطلوبتری را به دنبال داشته باشد.

وی یکی دیگر از علل ناکامی موسسات رشد فناوری را، رها سازی این شرکتها پس از مراقبت سه ساله دانست و خاطرنشان کرد: با رها سازی این شرکتها، بدون قبول هرگونه تعهد از جانب مرکز رشد فناوری و در حالی که برخی از این شرکتها به یکسری اقدامات حمایتی جدید نیاز دارند تا بتوانند تأثیرگذاری مناسبی در سطح منطقه داشته باشند، شاهد شکست برخی از آنها خواهیم بود.

قیومی در مورد یکی دیگر از مشکلات افزود: هر چند مسائل هر شرکت متفاوت و خاص است، ولی مدیر مرکز رشد، اختیارات لازم را برای انجام حمایتهای موردی از مؤسسات ندارد و برای کوچکترین حمایتی مجبور به اخذ مجوزهای مختلفی از واحدهای مختلف پارک و دوندگی بسیار است و این امر مشکلاتی را بدنبال دارد.

وی همراهی مرکز رشد با موسسات را امری ضروری عنوان کرد که با توجه به مشکلات مالی، در بسیاری از موارد کاهش یافته است.

قیومی افزود: اگر مرکز رشد توان همراهی با موسسات در نمایشگاههای مختلف، حضور در جلسات بازاریابی در شهرهای اطراف، بازدید از پروژه های موسسات به طور منظم و ... را نداشته باشد عملا ابتکار عمل از دست مدیر مرکز رشد به طور کامل گرفته می شود.

سلسله موارد حمایتی مراکز رشد از شرکتها به طور منظم انجام نمی شود

وی اظهار داشت: وقتی از شرکتهای مرکز رشد توقع انجام کارهای بزرگ را داریم، در گام اول مرکز رشد می باید بتواند سلسله موارد حمایتی خود را به طور منظم و مرتب عملیاتی کند.

قیومی افزود: در صورتی که به هر دلیل مرکز رشد نتواند خدمات خود را به طور کامل و مطلوب ارائه دهد، موفقیت شرکتها نیز موفقیتهایی موردی و بدون پشتوانه خواهد بود و بدون شک به نتیجه مورد نظر در بلند مدت دست نخواهیم یافت.

به گفته قیومی، عوامل موثر بر فعالیت اقتصادی موسسات، در سه حوزه عوامل درون شرکتی، عوامل درون مرکز رشد و عوامل محیط خارجی تعریف و مورد توجه قرار داده می شود.

این کارشناس از جمله عوامل درون شرکتی موثر بر ناکامی های اقتصادی موسسات را، مواردی نظیر پایین بودن آورده افراد جهت تاسیس شرکت، پایین بودن فرهنگ انجام کار تیمی در موسسات، بی تجربگی، ریسک پذیری بسیار پایین، تصور نادرست از شرکت داری و نگذراندن دوره های آموزشی کاربردی دانست.

قیومی یادآور شد: همچنین می توان عواملی نظیر محدودیتهای کوچکی بازار، محدود بودن ادارات شهرستانی در عقد قراردادها، خصوصی سازی ناقص در برخی از حوزه ها، تغییرات حوزه کسب و کار در سطح کشور، عدم تعهد ادارات و ارگانها به حمایت از نوآوران را نیز از جمله عوامل موثر خارج از حیطه موسسه و مرکز رشد دانست که بر کامیابی و ناکامی اقتصادی موسسات نوآور کوچک شهرستانی تاثیر می گذارد.

نام شما (ضروری) *

ایمیل (ضروری) * *

*