یک فوریت طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در حالی در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تصویب شد که درباره ابعاد این طرح و تبعات احتمالی آن نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد.
به گزارش سرویس دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، براساس طرح کمیسیون آموزش، سنجش و پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاهها در وزارت علوم و بهداشت متمرکز می‌شود و این به معنای حذف و خروج دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین دانشگاه غیرانتقاعی از گردونه پذیرش مستقل دانشجو و برگزاری آزمون.
موید حسینی صدر،نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس ، این طرح را مغایر با اصل 44 قانون اساسی خواند و گفت: حوزه آموزش نباید متمرکز در سیطره دولت باشد.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با انتقاد از تجمیع برگزاری کنکور تحصیلات تکمیلی در مقاطع ارشد و دکتری گفت:این تجمیع به ضرر حوزه آموزش و دانشجویان متقاضی ورود به دوره‌های تحصیلات تکمیلی است.
وی با اشاره به تمرکززایی در طرح سنجش و پذیرش دانشجو گفت: این که کنکور تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد و سراسری تجمیع شود در راستای تمرکززدایی مد نظر سیاست های کلان نظام نیست و مغایر روح اصل 44 قانون اساسی نیز هست.
نماینده مردم خوی و چایپاره با بیان اینکه حوزه آموزش نباید متمرکز و در سیطره دولت باشد، خاطر نشان کرد: این اقدام فرصت های تحصیلات تکمیلی در شهرهای کوچک را با تهدید مواجه کرده و به دلیل این که واحدهای کوچک در درآمدزایی با چالش مواجه می شوند لذا احتمال تعطیلی این واحدها وجود دارد.
وی افزود: با این وضع عملا مردم و فرزندان این مرز و بوم در مناطق کوچک و محروم فرصت محدود آموزشی در شهرهای خود را از دست می دهند.
موید حسینی صدر با بیان این که به نظر کارشناسان، این طرح سهم و درصد مصاحبه را بیش از پیش برجسته می کند، گفت: این موضوع منطقی نیست و نباید سهم مصاحبه تا این اندازه بالا برود. همچنین با اجرای این طرح مباحث سهمیه ای نیز فرم غیر منطقی به خود می گیرد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن تاکید کرد: در صورتی که با این اقدام تکمیل ظرفیت دانشگاه نیز حذف شود فرصت مهمی از متقاضیان گرفته شده است.
این نماینده مجلس طرح را فاقد کار کارشناسی خواند و گفت:نباید دانشگاه آزاد را به عنوان یک سیستم آموزشی مستقل که سیستم مدیریتی خود را دارد دچار چالش کرد البته نظارت امر مهمی است که باید بر این دانشگاه اعمال شود اما نباید هویت مستقل آموزشی و پژوهشی این دانشگاه را دچار مشکل کرد.
تنزل کیفیت و سود موسسات کنکور؛ پیامد ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی آزاد و دولتی
یک استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف با انتقاد از متمرکزسازی آزمون‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزاد و دولتی با تصویب طرح یک فوریتی "سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی " در کمیسیون آموزش مجلس، گفت: تجربه نشان می‌دهد که هر چه به سوی تمرکز آزمون‌های ورودی دانشگاهها پیش می‌رویم کیفیت گزینش تنزل پیدا می‌کند.
دکتر فروهر فرزانه نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب اظهار کرد: تمرکز آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزاد و دولتی سیاست درستی نیست، زیرا اساس کار تحصیلات تکمیلی بر پژوهش استوار است و شناخت بهتر و دقیق‌تر از سوی خود دانشگاهها می‌تواند اتفاق بیفتد.
وی اضافه کرد: مقصد اصلی در پذیرش دانشجویان دکتری حفظ کیفیت است و سرمایه‌گذاری دانشگاهها برای دانشجویانی است که توانایی پژوهش در سطح عالی را دارا هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تمرکز آزمون‌های ورودی دانشگاههای دولتی و آزاد در مقاطع ارشد و دکتری باعث می‌شود گردش مالی به سوی موسسات و سازمان‌های کنکوری برود، اظهار کرد: در حال حاضر بر طبق آمارها گردش مالی کلاس‌های کنکور با گردش مالی وزارت علوم برابر است.
فرزانه ادامه داد: مداخله موسسات کنکوری باعث می‌شود دانشجویان بر مبنای دانشی محدود گزینش شوند و کیفیت جایگاهی در گزینش آنان ندارد.
به گفته دکتر فرزانه، بررسی معدل دانشجویان در مقطع قبلی و دانشگاهی که در آن تحصیل کرده‌اند بهتر از یک کنکور دو سه ساعته می‌تواند به کیفیت آموزشی کمک کند و از این طریق سرنوشت دوران تحصیلی دانشجو به یک جلسه دو سه ساعته ختم نمی‌شود.
این استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف در ادامه درباره ادغام آزمون‌های آزاد و دولتی نیز اظهار کرد: وقتی تنوع آزمون‌های ورودی مقطع ارشد و دکتری بیشتر شود، دانشجو اگر به هر دلیلی نتواند یکی از این آزمون‌ها را شرکت کند، این امکان را دارد که در آزمون دیگری شرکت کند.
فرزانه در مورد دغدغه‌های دانشگاهها درباره پذیرش دانشجویان دکتری نیز گفت: دانشگاهها تقاضای ادغام آزمون‌های ورودی این مقطع را ندارند و ادغام آزمون‌ها باعث تنزل کیفیت آموزش می‌شود.
وی اظهار کرد: دانشگاهها در پی افزایش ظرفیت دانشگاهها برای پذیرش دانشجویان دکتری نیز نیستند زیرا در حال حاضر ظرفیت پذیرش دانشجویان دکتری افزون‌بر نیاز جامعه است.
این استاد تمام دانشگاه شریف در پایان از مسئولین خواست به جای ادغام آزمون ها ، در پذیرش دانشجویان دکتری به دانشگاهها اطمینان کنند و کار را به کاردان بسپارند.
حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است نه تمرکززایی
میرهادی قره سید رومیانی عضو هیات رییسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس نیز طرح سنجش و پذیرش دانشجو را حرکتی در جهت تمرکززایی در سیستم آموزش توصیف و تصریح کرد: حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است نه تمرکززایی
وی با اشاره به بررسی طرح سنجش و پذیرش دانشجو در هفته جاری در صحن مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: در دو بحث مباحث داخلی و خارجی باید دو رویکرد متفاوت در نظر گرفت به این معنی که در مباحث خارجی باید به تمرکززایی توجه داشت و در مباحث داخلی همانند امور آموزشی باید بر اساس تمرکززدایی از دولت حرکت کرد.
عضو هیات رییسه کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس طرح سنجش و پذیرش دانشجو را حرکتی در جهت تمرکززایی در سیستم آموزش توصیف و تصریح کرد: حوزه آموزش در مباحث دانشگاه آزاد و دولتی نیازمند تمرکززدایی است نه تمرکززایی.
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با این اقدام استقلال دانشگاه آزاد به عنوان مجموعه آموزشی که هویت مستقل اموزشی دارد زیر سوال رفته و این چندان معقول به نظر نمی رسد.
امکان بومی گزینی در معرض خطر
قره سید رومیانی امکان و هدف بومی گزینی را با اجرای این طرح در معرض خطر خواند و خاطر نشان کرد: با اجرای این طرح پذیرش دانشجو در واحدهای کوچک با چالش مواجه شده و در نتیجه واحدهای کوچک امکان بومی گزینی را از دست می دهند.
وی ادامه داد: تا اندازه ای دغدغه افزایش تصدی گری دولتی در این طرح وجود دارد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه نباید کنکور را به مساله ای روانی و تنش زا تبدیل کرد ، گفت:به نظر می رسد با اجرای این طرح فرصت قبولی به یک نوبت در سال محدود شده و این موضوع جو روانی در جامعه را با چالش مواجه می کند.
عضو هیات رییسه کمیسیون قضایی و حقوقی تاکید کرد:واگذاری امر تصدی گرایانه ای که قابل انجام توسط بخش غیردولتی است به بخش دولتی چندان منطقی به نظر نمی رسد.
وزیر سابق علوم، تحقیقات و فناوری درباره طرح "سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی " در کمیسیون آموزش مجلس، گفت: ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی مشروط بر اینکه آزمون سالی چند بار برگزار شود و کارنامه داوطلبان نیز تا دو سال معتبر باشد مشکلی ندارد.
دکتر جعفر توفیقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی دانشگاهها، استاندارد واحدی در آزمون‌های سراسری ایجاد می‌کند و باعث می‌شود عدالت آموزشی بین داوطلبان آزمون‌های تحصیلات تکمیلی برقرار شود.
استاد دانشگاه تربیت مدرس افزود: اگر شیوه سنجش داوطلبان تحصیلات تکمیلی از پذیرش آنان جدا باشد ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی با مشکل روبرو نیست.
به گفته وزیر اسبق علوم، این طرح زمانی خوب است که سازمان سنجش سالی یک یا چند مرتبه آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی برگزار و برای داوطلبان کارنامه صادر کند تا دانشگاهها خودشان براساس کارنامه داوطلبان آنان را پذیرش کنند. به عبارت دیگر در این طرح باید سنجش از پذیرش جدا شود و همچنین آزمون ملی و استانداردی برای بخش دولتی و غیردولتی برگزار شود.
توفیقی اظهار کرد: ادغام آزمون‌های ورودی تحصیلات تکمیلی مشروط بر اینکه آزمون سالی چند بار برگزار شود و کارنامه داوطلبان نیز تا دو سال معتبر باشد مشکلی ندارد زیرا می‌تواند باعث برگزاری یک آزمون استاندارد شود.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس در پایان تاکید کرد: نکته اصلی این است که پذیرش براساس کارنامه ارائه شده از سوی سازمان سنجش برعهده خود دانشگاهها باشد.
تجمیع کنکور تحصیلات تکمیلی، تکرار طرح شکست خورده
نماینده مردم تربت و تایباد در مجلس شورای اسلامی نیز طرح تجمیع برگزاری کنکور تحصیلات تکمیلی را تکرار طرح شکست خورده دانست و گفت: در شرایطی که سیاست های کلی نظام تمرکززدایی و محول کردن امور ممکن به بخش خصوصی در جهت کاهش تصدی گری دولت را مدنظر دارد، اجرای طرح تجمیع سنجش و پژوهش دانشجو از هیچ منطقی برخوردار نیست.
غلامرضا اسداللهی تاکید کرد: پیش از این نیز در یک دوره آزمایشی آزمون ها یکی شد که نتیجه مناسبی اخذ نشده و کارکرد درستی نداشت.
نماینده مردم تربت و تایباد در مجلس در ادامه با تاکید بر تفاوت های قابل توجه ساختارهای دانشگاه های دولتی و آزاد افزود: این اقدام منطق ندارد که با توجه به تفاوت های ساختاری این دو دانشگاه بخواهیم در مقاطع تحصیلات تکمیلی با یک آزمون و پذیرش به جمع بندی برسیم.
اسداللهی هم چنین تاکید کرد: اقتضائات جامعه و تبیین شده برای بخش دولتی هرکدام موارد خود و متقاضیان خود را دارد و باید از هریک از این ظرفیت ها در جای خود به درستی استفاده شود.
عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت با بیان اینکه سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی در این طرح نادیده گرفته شده است، گفت: باید به سمت تمرکززدایی حرکت کنیم نه این که ساختارهای اندک مستقل از درامدهای دولتی و دولت را نیز باز به شکل های مختلف به بدنه دولت وصل کنیم.
وی ادامه داد: امروز در جای جای دنیا پذیرش ها از جانب خود دانشگاه های صورت می گیرد و این که ما همه مباحث را متمرکز زیر وزارت علوم بریم کار منطقی و عقلانی نیست.
اسداللهی در این خصوص خاطر نشان کرد: تصور می کنم در شرایط حاضر محول کردن پذیرش و آزمون به خود دانشگاه ها در وزات علوم مطرح است و باید به این سمت رفت نه اینکه دانشگاه مستقلی همچون دانشگاه آزاد را نیز به نوعی زیر سایه وزارت علوم ببریم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات با بیان اینکه این که آزمون ها و پذیرش ها همه تابع یک فرم و یکجا باشد منطقی نیست، تصریح کرد: با این شرایط فرصت های تحصیلی زیادی از بین می رود و مزایای آن بسیار کم تر از حواشی و مضرات آن به نظر می رسد.
ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی، اختیار عمل را از دانشگاهها سلب می‌کند
رییس دانشگاه تبریز با اشاره به اشکالات طرح ادغام آزمون های تحصیلات تکمیلی گفت: اگر قرار باشد سازمان سنجش در دوره تحصیلات تکمیلی همانند دوره کارشناسی متولی پذیرش داوطلبان مقاطع تحصیلات تکمیلی کلیه دانشگاهها باشد، دانشگاهها ابزاری برای نیل به اهداف خود در اختیار نخواهند داشت.
محمدرضا پورمحمدی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این مطلب در خصوص طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی گفت: دانشگاهها تمایل دارند با توجه به حد نصاب کسب شده در آزمون متمرکز سازمان سنجش به وسیله دانشجویان و استانداردهای خود دانشگاهها داوطلبان تحصیلات تکمیلی را پذیرش کنند.
وی با اشاره به اینکه روش فعلی پذیرش داوطلبان تحصیلات تکمیلی که شامل آزمون سازمان سنجش و اختیار دانشگاهها در پذیرش داوطلبان است روش مناسبی به نظر می‌رسد بیان کرد: دانشگاهها تمایل دارند داوطلبان با رزومه متناسب هر دانشگاه را انتخاب کنند.اما ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی اختیار عمل را از دانشگاهها سلب می‌کند.
رییس دانشگاه تبریز با تاکید بر اینکه روسای 13 دانشگاه برتر کشور نیز به غیر متمرکز بودن آزمون تحصیلات تکمیلی اعتقاد دارند، ادامه داد: اگر بخواهید به سوی دانشگاههای نسل سوم و در جهت تولید دانش حرکت کنیم باید همانند دانشگاههای بزرگ دنیا، به دانشگاههای کشور استقلال و آزادی عمل داده شود.
پورمحمدی استقلال در پذیرش دانشجو، اختیار عمل در جذب اعضای هیات علمی و طراحی رشته‌های جدید را از جمله اختیارات دانشگاههای معتبر دنیا بر شمرد و اظهار کرد: دانشگاههای بزرگ کشور توانایی اداره خود را دارند و آموزش عالی نباید به حوزه مسائل سیاسی وارد شود زیرا مسائل علمی ساز و کارها و کارکردهای خودشان را دارند و اسلوب خاصی برای اداره دانشگاهها در جهت توسعه علمی آنها وجود دارد.
وی افزود: بعید است در دنیا کشوری وجود داشته باشد که در آن کشور مجلس آیین‌نامه پذیرش داوطلبان تحصیلات تکمیلی را مورد بررسی قرار دهد زیرا پذیرش داوطلبان جزء اختیارات وزارت علوم و دانشگاه‌هاست.
رییس دانشگاه تبریز اعلام کرد: اگر بخواهیم دانشگاههایی بالنده و پویا داشته باشیم باید به آنها اختیار و مسئولیت بدهیم و از دانشگاهها نتیجه بخواهیم.زیرا اگر دانشگاهها ماشینی باشند نباید انتظار بالندگی از دانشگاهها داشته باشید.
پورمحمدی همچنین اشاره کرد: دانشگاهها با توجه به توان علمی داوطلبان آنها را انتخاب می‌کنند و لزومی ندارد نهاد دیگری در آیین‌نامه‌ها و جزییات پذیرش داوطلبان ورود کند.
وی در پایان نقطه ضعف دیگر طرح ادغام آزمون‌های تحصیلات تکمیلی را شرکت داوطلبان فقط در یک آزمون و از دست دادن شانس شرکت در آزمون‌های دیگر دانست.
تصویب عجولانه طرح سنجش متمرکز دانشجو بدون نظرخواهی از دانشگاههای آزاد و غیردولتی؟!
دکتر مجید رضاییان دبیر شورای راهبردی اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در یادداشتی به ایسنا ضمن اشاره به استرس و فشار روانی که با اجرای طرحِ متمرکز سنجش و پذیرش دانشجو گریبانگیر داوطلبان می شود نسبت به بررسی و تصویب این طرح درکمیسیون آموزش بدون کسب نظر کارشناسی دانشگاهها انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا، در این یادداشت آمده است:
«هر دم از این باغ، بری می رسد»، ضرب المثل دیرآشنایی در فرهنگ سیاسی و اجتماعی ما ایرانیان است که در جای خود، «وقایع روز» را می توان هر از گاهی با آن بازخوانی کرد و به سنجش درآورد.
همه می دانیم که دولت تدبیر و امید، از مدافعان سرسخت «افزایش کیفیِ آموزش عالی» و در کنار آن «توجه به توسعه بخش خصوصی و غیر دولتی» است. دانشگاه آزاد، به تعبیر رهبر معظم انقلاب، ریاست محترم جمهور و رییس هیأت امنای دانشگاه، محوراصلی بر عهده گرفتن بار نظام آموزش عالی در بخش غیر دولتی و خصوصی است و دیری است که مورد فشار و برخوردهای متفاوت برخی از نمایندگان مجلس - با هدف محدود کردن و آزاد نماندن این دانشگاه - قرار می گیرد.
در ادامه این سلسله از رفتارها که از سال 92 آغاز شده و با سیاست مدبرانه هیأت امنا و ریاست دانشگاه، گاه حل شده است، در تازه ترین اقدام، شاهد طرحی شتاب زده در زمینه «تمرکز سنجش و پذیرش دانشجو» از سوی برخی از همین نمایندگان در شرایطی هستیم که نظر دانشگاه آزاد و دیگر دانشگاه های غیر انتفاعی که بار اصلی آموزش عالی را بر عهده دارند؛ در کمال ناباوری اخذ نشده است.
نکاتی که در این رابطه شایسته تأمل است، گرچه ابعاد گسترده تری دارد، تنها به گوشه ای از آن اشاره می شود:
در صورت تصویب طرح سنجش و پذیرش دانشجو که به موجب آن آزمون ورودی به دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها یکی می شود، علاوه بر از بین رفتن« شانس داوطلبان» برای شرکت در آزمون دانشگاه آزاد، استرس و فشار روحی که با ادغام کنکور در دولت قبل بر خانواده ها وارد شد ، گریبانگیر آزمون کارشناسی ارشد و دکتری نیز خواهد شد.
طرح یک فوریتی سنجش و پذیرش دانشجو در حالی که تنها چند ماه مانده به پایان کار مجلس ، توسط رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مطرح شده است که مستقیما با سرنوشت و حق هزاران داوطلب تحصیلات عالیه سروکار دارد و با وجود این که نیاز به بررسی حقوقی، علمی و کارشناسی بیشتر دارد، عجولانه در دستور کار مجلس قرار گرفته است.
فارغ از همه اهداف احتمالی سیاسی و جناحی که ارائه کنندگان و حامیان طرح مذکور در مجلس شورای اسلامی دنبال می کنند، این طرح نظام پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی برای کلیه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور، رشته های پزشکی و غیرپزشکی را تحت تاثیر قرار می دهد.
از جمله ایرادات وارده به این طرح «عدم ارائه نظرات کارشناسی نهادهای تصمیم ساز در خصوص مزایا و معایب طرح مذکور»است، به طور مثال به دانشگاه های غیردولتی نظیر دانشگاه آزاد اسلامی، جامع علمی کاربردی و موسسات غیر انتفاعی که بیش از 70 درصد بار آموزش عالی کشور را عهده دار هستند و یا حتی دانشگاه پیام نور حقی برای مشارکت فعال و موثر در این طرح داده نشده است که خود بسی جای تعجب و سوال دارد!
از سوی دیگر، اجرای طرح مذکور از دو جهت با «فرمایشات رهبر معظم انقلاب و سیاست های کلی نظام» تعارض جدی دارد: اولا ؛ با تاکید ایشان «بر افزایش بومی گزینی» و «توسعه تحصیلات تکمیلی» مغایرت داشته و نتیجه آن محدودسازی تحصیلات تکمیلی و انحصار دولتی آن است و ثانیا؛ با «سیاست های تمرکز زدایی» و «کوچک سازی دولت» تضاد دارد.
از سوی دیگر و در سطح داوطلبان به راحتی می توان این استدلال را مطرح کرد که؛ استرس و فشار روحی که با ادغام کنکور در دولت قبل بر خانواده ها وارد شد، اینک با ادغام کنکور کارشناسی ارشد و دکتری و هم کاهش ظرفیت مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، گریبانگیر آنان خواهد شد و هم «فشار روحی و روانی مضاعفی» همانند ادغام قبلی بر «خانواده ها» وارد خواهد کرد.
در این میان نکته قابل توجه آن است که طرح مذکور که با عنوان سنجش و پذیرش دانشجو برای کلیه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تدوین شده است، پیش از این یعنی در اردیبهشت 93 به دلیل داشتن بار مالی «خلاف اصل 75 قانون اساسی» شناخته شد و هم اکنون نیز، توسط کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رد شده است.
اینک پرسش اساسی این است که اقدام شتاب زده برخی از نمایندگان محترم مجلس نهم آن هم در آستانه انتخابات مجلس دهم ، آیا واقعا به صلاح دانشجویان، آموزش عالی کشور و مردم است و یا موجب ایجاد یک رقابت ناسالم بین دانشگاه های کشور و تخریب و تضعیف آنها می شود؟
این حق طبیعی مردم است که از نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی و وزارت علوم انتظار داشته باشند که برای احقاق حق شان با
یک کار کارشناسیِ همه جانبه- به دور از منافع شخصی و سیاسی خود- برای جوانانی که به ادامه تحصیلات عالیه در کشورشان امید بسته اند ، فرصتی برابر فراهم کنند.
نظرات کاربران