مؤلفه‌ها و کلیت مبحث اخلاق از یک جهت دیرینه پا و از جهتی در مباحث پژوهش و عرصه اجرا مورد امعان نظر و توجه ویژه در هزاره سوم است. یکی از دلایل بازکاوی آن کثرت آثار، اطلاعات و تولیدات علمی است که همه این مقوله‌ها به پژوهش و نظام تحقیق بازمی‌گردد. در این مقاله ضمن آسیب‌شناسی، تحلیل محیطی و نسبی فرهنگ و اخلاق پژوهشگری سعی و تلاش شده است تا به مدلی مفهومی براساس مطالعات ادبیات و پیشینه تحقیق دست یابیم که این مفهوم با عنایت به پایش ادبیات بومی و بین‌المللی با مهار عنصر حکمت، شجاعت، صداقت و عدالت شکل گرفت و ریز مؤلفه‌ها یا کدهای اخلاقی نیز بر این مبنا استخراج شده است. روش تحقیق توصیفی و جامعه آماری دانشگاه تهران و نمونه آماری دانشجویان تحصیلات تکمیلی (برگزیدگان جشنواره‌های علمی و پژوهشی دانشگاهی، استانی و ملی) پردیس قم دانشگاه تهران انتخاب گردید و ابزار، پرسشنامه محقق ساخته است. تحلیل انجام شده براساس نرم‌افزار SPSS است. یافته‌ها نشان می‌دهد که برخی مؤلفه‌ها و محورهای آنها از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی‌باشد مانند: مقوله‌های فرهنگ پژوهش، اخلاق پژوهش که در بخش نتایج به تفضیل به آنها پرداخته شد.